Αυτό το κεφάλαιο περιλαμβάνει όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις συντάξεις λόγω γήρατος στην Ελλάδα.

Οι περίοδοι ασφάλισης που έχετε συμπληρώσει σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, του ΕΟΧ ή στην Ελβετία συνυπολογίζονται με τις περιόδους ασφάλισης που έχετε συμπληρώσει στην Ελλάδα και πρέπει να τις αναφέρετε σε κάθε αίτηση που υποβάλλετε.

Πότε μπορώ να διεκδικήσω;

Για να δικαιούστε σύνταξη γήρατος πρέπει να είστε ορισμένης ηλικίας και να έχετε συμπληρώσει ορισμένο αριθμό ημερών ασφάλισης. Το δικαίωμα στη σύνταξη μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και έως τότε ο ασφαλισμένος έχει το δικαίωμα να συνεχίσει να εργάζεται.

Το γενικό όριο ηλικίας είναι το 67ο έτος και ο ελάχιστος χρόνος ασφάλισης τα 15 έτη (4.500 ημέρες εργασίας). Ως γενική προϋπόθεση πλήρους συνταξιοδότησης καθορίζεται η συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης (12.000 ημέρες εργασίας) και του 62ου έτους της ηλικίας.

Επίσης, τα προστατευόμενα μέλη δικαιούνται υπό προϋποθέσεις ένα επιπλέον ποσό κάθε μήνα.

Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληρώ;

Πλήρης σύνταξη: πλήρη συνταξιοδότηση δικαιούστε εφόσον έχετε συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης (12.000 ημέρες ασφάλισης) και είστε 62 ετών ή εφόσον έχετε συμπληρώσει 15 έτη ασφάλισης (4.500 ημέρες ασφάλισης) και είστε 67 ετών.

Για τις γυναίκες: 12.000 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 10.000 θα έχουν συμπληρωθεί από την 1/1/2013 και έπειτα, και στο 62οέτος ηλικίας, όριο που θα αυξηθεί σταδιακά στα 67 έτη μέχρι το 2022.

Για τους άντρες: 10.000 ημέρες ασφάλισης και στο 67οέτος ηλικίας.

Για τις μητέρες και τους χήρους πατέρες ανήλικων τέκνων: 5.500 ημέρες ασφάλισης και στο 67ο έτος ηλικίας.

Μειωμένη σύνταξη: δικαιούστε μειωμένη σύνταξη εφόσον έχετε συμπληρώσει τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης και είστε 62 ετών.

Επίσης, εάν ασφαλιστήκατε για πρώτη φορά μετά την 1/1/1993 δικαιούστε πρόωρη μειωμένη σύνταξη στα 62 έτη εάν είστε μητέρα ανήλικου ή ανάπηρου παιδιού και έχετε συμπληρώσει 20 έτη ασφάλισης (6.000 ημέρες εργασίας).

Αν είστε ασφαλισμένος πριν την 1/1/1993 μπορείτε να λάβετε μειωμένη πρόωρη σύνταξη με τους ακόλουθους όρους:

  • στην ηλικία των 62 ετών εφόσον έχετε συμπληρώσει 15 χρόνια ασφάλισης (4.500 ημέρες ασφάλισης) από τις οποίες οι 100 κατά τη διάρκεια των 5 ετών που προηγούνται της σύνταξης.
  • στην ηλικία των 62 ετών εάν είστε άντρας και έχετε συμπληρώσει 10.000 ημέρες ασφάλισης και στην ηλικία των 62 ετών, εάν είστε γυναίκα και έχετε συμπληρώσει 12.000 ημέρες ασφάλισης, από τις οποίες 100 ανά έτος κατά τη διάρκεια των 5 ετών που προηγούνται της σύνταξης.
  • στην ηλικία των 62 εφόσον έχετε συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης (10.500 ημέρες ασφάλισης) από τις οποίες οι 7.500 σε βαριά και ανθυγιεινή εργασία.
  • στην ηλικία των 50 ετών εάν είστε μητέρα ή χήρος πατέρας με ανάπηρο παιδί και έχετε συμπληρώσει 18 έτη ασφάλισης (5.500 ημέρες ασφάλισης).

Τα διαστήματα χορήγησης αναπηρικής σύνταξης, επιδομάτων ασθένειας και ανεργίας συνυπολογίζονται, αν χρειάζεται, με τις ημέρες ασφάλισης για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

Υπό ορισμένες συνθήκες, συνυπολογίζονται και τα πλασματικά έτη ασφάλισης.

Οι συντάξεις υπόκεινται σε φορολογία.

Τι δικαιούμαι και πώς μπορώ να το διεκδικήσω;

Η βασική σύνταξη περιλαμβάνει δύο μέρη: (α) την εθνική σύνταξη, η οποία δεν χρηματοδοτείται από τις εισφορές, αλλά απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό και (β) τη συμπληρωματική σύνταξη, η οποία υπολογίζεται λαμβανομένων υπόψη των εισοδημάτων βάσει των οποίων καταβλήθηκαν εισφορές από το 2002 μέχρι το μήνα υποβολής της αίτησης για σύνταξη καθώς και βάσει του ποσοστού αντικατάστασης που αφορά τη συνολική περίοδο ασφάλισης. Χορηγείται σε μηνιαία βάση.

Για να υποβάλετε αίτηση για σύνταξη γήρατος, πατήστε στο: https://www.efka.gov.gr/el/syntaxioychoi/elektronike-aitese-syntaxiodoteses

Επεξήγηση όρων

  • Βαριά και ανθυγιεινή εργασία: https://www.ypakp.gr/uploads/docs/4601.pdf.

  • Πλασματικά έτη ασφάλισης: συγκεκριμένες περίοδοι όπως οι σπουδές, οι απεργίες, η μαθητεία, η στρατιωτική θητεία, η φυλάκιση, οι γονικές άδειες κ.α. για τις οποίες καταβάλλονται εισφορές αναδρομικά.

Έγγραφα που μπορεί να χρειαστεί να συμπληρώσετε

Μάθε τα δικαιώματά σου

Έκδοση και ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

Με ποιον πρέπει να επικοινωνήσετε;

Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ)

Διεύθυνση Διεθνών Σχέσεων

Αγίου Κωνσταντίνου 8

10241 Αθήνα

ΕΛΛΑΔΑ

Τηλ: +30 2106744663

Ιστοσελίδα: http://www.efka.gov.gr

Διατάξεις σχετικά με τη διαδοχική ασφάλιση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, με τίτλο «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση και Ψηφιακός Μετασχηματισμός του Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (eΕΦΚΑ).

Συγκεκριμένα, η αίτηση συνταξιοδότησης, που υποβάλλεται, βάσει των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης, εξετάζεται από την αρμόδια υπηρεσία του φορέα ή τομέα ή κλάδου ή λογαριασμού, στην οποία οι ασφαλισμένοι υπάγονταν, λόγω ιδιότητας ή απασχόλησης, κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης, σύμφωνα με τη νομοθεσία του τελευταίου αυτού φορέα.

Η διαδικασία εύρεσης των συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων με τις οποίες θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα καθορίζεται, ως ακολούθως:

Τα πρόσωπα τα οποία ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν ενταχθέντες στον ΕΦΚΑ ασφαλιστικούς οργανισμούς, δικαιούνται σύνταξη με τις προϋποθέσεις του ενταχθέντος φορέα ή τομέα ή κλάδου ή λογαριασμού που υπάγονταν κατά το χρόνο άσκησης της τελευταίας δραστηριότητας ή απασχόλησης, εφόσον πραγματοποίησαν στην ασφάλισή του:
- 1.000 ημέρες ασφάλισης συνολικά, από τις οποίες 300 ημέρες την τελευταία πενταετία, πριν από την υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης ή πριν από τη διακοπή της ασφάλισης για την κρίση του δικαιώματος σε σύνταξη, λόγω γήρατος.
- 600 ημέρες ασφάλισης οποτεδήποτε, πριν από τη διακοπή της δραστηριότητας ή απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης ή την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου για τις συντάξεις, λόγω αναπηρίας ή θανάτου.

α. Σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι συγκεκριμένες προϋποθέσεις ή σε περίπτωση που πληρούνται, αλλά δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του φορέα ή τομέα ή κλάδου ή λογαριασμού που υπάγονταν κατά το χρόνο άσκησης της τελευταίας δραστηριότητας ή απασχόλησης, δικαιούνται σύνταξη με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης της δραστηριότητας στην οποία πραγματοποίησαν τις περισσότερες ημέρες ασφάλισης, στην οποία δεν περιλαμβάνεται η τελευταία, εφόσον:

- έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, λόγω γήρατος ή είναι ανάπηροι με το ποσοστό αναπηρίας που προβλέπεται από τη νομοθεσία του φορέα που υπάγονταν κατά το χρόνο άσκησης της τελευταίας δραστηριότητας ή απασχόλησης και
- πληρούνται οι προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση που προβλέπει η νομοθεσία του φορέα της δραστηριότητας που διένυσαν τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης.

β. Σε περίπτωση που δεν συγκεντρώνονται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία του φορέα της δραστηριότητας ή απασχόλησης στην οποία πραγματοποίησαν τις περισσότερες ημέρες ασφάλισης, σύμφωνα με την περίπτωση 1β, τότε το συνταξιοδοτικό δικαίωμα κρίνεται με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του φορέα της δραστηριότητας ή απασχόλησης κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών ασφάλισης.

γ. Σε περίπτωση που οι ασφαλισμένοι δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία κάποιου από τους ενταχθέντες, πλην του τελευταίου, στον ΕΦΚΑ φορέα ή τομέα ή κλάδου ή λογαριασμού, στους οποίους ασφαλίστηκαν, τότε η αίτηση συνταξιοδότησης απορρίπτεται.

δ. Ως χρόνος ασφάλισης που απαιτείται για την πλήρωση των ανωτέρω προϋποθέσεων της παραγράφου 1α λογίζεται ο χρόνος υποχρεωτικής ή προαιρετικής ασφάλισης. Ειδικά, για την πλήρωση των προϋποθέσεων του απαιτούμενου συνολικού χρόνου ασφάλισης, (ήτοι 1.000 ημερών ασφάλισης), καθώς και των 600 ημερών ασφάλισης, δύναται να συνυπολογιστεί και ο χρόνος αναγνώρισης στρατιωτικής θητείας για τον οποίο καταβλήθηκαν εισφορές στον αρμόδιο ενταχθέντα φορέα, τομέα, κλάδο ή λογαριασμό.

ε. Ειδικές διατάξεις που αφορούν στην ύπαρξη ενεργού ασφαλιστικού δεσμού, στη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας σε δεδομένο χρόνο σε σχέση με το χρόνο διακοπής της απασχόλησης, στην παραγραφή, κλπ, δεν λαμβάνονται υπόψη για την εφαρμογή του άρθρου αυτού.- Ο ασφαλισμένος μπορεί να επιλέξει το συνυπολογισμό του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης στους ενταχθέντες στον ΕΦΚΑ φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, υπό την προϋπόθεση ότι, μετά την ένταξη τους στον ΕΦΚΑ, δεν συνεχίζει να ασφαλίζεται για δραστηριότητα ή απασχόληση που υπάγεται στην ασφάλιση του αντίστοιχου φορέα, τομέα, κλάδου και λογαριασμού, που δεν επιθυμεί την προσμέτρηση του χρόνου του. Δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση του κάθε φορέα, τομέα, κλάδου και λογαριασμού.

- Στις περιπτώσεις που έχει διανυθεί παράλληλος χρόνος ασφάλισης σε περισσότερους του ενός ενταχθέντες στον ΕΦΚΑ φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2016, ο ασφαλισμένος δύναται να επιλέξει το χρόνο ασφάλισης που επιθυμεί να συνυπολογίσει, σύμφωνα με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης.

- Στα πρόσωπα που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα, λόγω γήρατος, με 15 τουλάχιστον έτη ασφάλισης στο 67ο έτος της ηλικίας, με συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου ασφάλισης, χορηγείται σύνταξη από την υπηρεσία του ΕΦΚΑ του τελευταίου φορέα ή τομέα ή κλάδου ή λογαριασμού, στον οποίο υπαγόταν ο ασφαλισμένος, χωρίς να εξετάζεται η πλήρωση των προϋποθέσεων της παραγράφου 1, που προαναφέρθηκε.

Απασχόληση συνταξιούχων

Με ξεχωριστή διάταξη, στους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους του ΕΦΚΑ οι οποίοι έχουν ήδη αναλάβει ή αναλαμβάνουν από της δημοσιεύσεως του νόμου εργασία ή αποκτούν ιδιότητα ή δραστηριότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, οι ακαθάριστες συντάξεις κύριες, επικουρικές και προσυνταξιοδοτικές παροχές, καταβάλλονται μειωμένες σε ποσοστό 30% για όσο χρονικό διάστημα απασχολούνται ή διατηρούν την ιδιότητα ή τη δραστηριότητα.

Ειδικότερα, για συνταξιούχους οι οποίοι έχουν ήδη αναλάβει ή αναλαμβάνουν από της δημοσιεύσεως του νόμου εργασία ή αποκτούν ιδιότητα ή δραστηριότητα σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, αναστέλλεται πλήρως η καταβολή των κύριων, επικουρικών συντάξεων και των προσυνταξιοδοτικών παροχών, εφόσον δεν έχουν συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας.

Οι συνταξιούχοι υποχρεούνται, πριν αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχοληθούν, να το δηλώσουν στο φορέα κύριας ασφάλισης του ΕΦΚΑ, καθώς και στο ΕΤΕΑΕΠ. Παράλειψη της δήλωσης συνεπάγεται καταλογισμό σε βάρος του συνταξιούχου ποσού ίσου με το ύψος 10 μηνιαίων συντάξεων. Το ποσό της οφειλής δύναται να αποπληρωθεί με παρακράτηση έως του ποσού του 1/4 από την κύρια σύνταξη και για την επικουρική. Διαφορετικά, εισπράττεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων. Μεταξύ άλλων, εξαιρούνται των ανωτέρω ρυθμίσεων oι συνταξιούχοι του ΟΓΑ, οι οποίοι θα λαμβάνουν όλο το ποσό της σύνταξής τους, ενώ συνεχίζουν την απασχόλησή τους στον αγροτικό τομέα ως αγρότες μελισσοκόμοι, κτηνοτρόφοι-πτηνοτρόφοι και αλιείς.

Συμπληρωματική χρηματοδότηση κοινωνικού προϋπολογισμού

Σύμφωνα με διάταξη του σχεδίου νόμου, από την 1η Ιανουαρίου 2020, στον ετήσιο κοινωνικό προϋπολογισμό εγγράφεται δαπάνη, ύψους 0,5% του ΑΕΠ, από την οποία καλύπτεται κατά πρώτον η δαπάνη που δημιουργείται ετησίως σε εφαρμογή των με αριθ. 1890/2019 και 1891/2019 αποφάσεων της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας και κατά δεύτερον καλύπτεται η δαπάνη πολιτικών κοινωνικής ασφάλισης, πρόνοιας και κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας.

Η δαπάνη των πολιτικών αυτών χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό και οι σχετικές πιστώσεις εγγράφονται στον ετήσιο προϋπολογισμό του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Για το 2020, η σχετική δαπάνη καλύπτεται από τις ήδη εγγεγραμμένες πιστώσεις του κοινωνικού προϋπολογισμού.

Με κοινή απόφαση των υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας και Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη τις αναλογιστικές προβολές, τα στοιχεία εκτέλεσης του κοινωνικού προϋπολογισμού και τους ετήσιους δημοσιονομικούς στόχους, καθορίζεται ετησίως το ποσό που διατίθεται για τη χρηματοδότηση των αναφερόμενων πολιτικών.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ

Ν. 4611/2019, Άρθρο 33,
Δείτε την σχετική εγκύκλιο

Ρυθμίσεις για τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα

1. Η παράγραφος 6 του άρθρου 2 του ν. 3029/2002 (Α΄ 160) αντικαθίσταται ως εξής:

«6. α) Οι ασφαλισμένοι άνδρες μέχρι την 31.12.1992 στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης 4.500 ημερών ή 15 ετών, από τον οποίο τουλάχιστον τα 4/5 σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, δικαιούνται σύνταξης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υποπαράγραφο ΙΑ΄4 της παραγράφου ΙΑ΄ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α΄ 222), με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας τους μέχρι την 31.12.2012 και του 62ου έτους από την 1.1.2013 και εφεξής.β) Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων γυναικών μέχρι την 31.12.1992, σύμφωνα με την προηγούμενη περίπτωση και την παράγραφο 16 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010 (Α΄ 115), διαμορφώνεται ως εξής: αα) στο 55ο έτος της ηλικίας για όσες συμπληρώνουν τον συντάξιμο χρόνο της περίπτωσης α΄ το 2010, ββ) στο 56ο έτος για όσες συμπληρώνουν τον συντάξιμο χρόνο το 2011, γγ) στο 57ο έτος για όσες συμπληρώνουν τον συντάξιμο χρόνο το 2012, και δδ) στο 62ο έτος από την 1.1.2013 και εφεξής.Από τον συνολικό χρόνο ασφάλισης στον Κανονισμό Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (ΚΒΑΕ) απαιτείται η πραγματοποίηση χιλίων (1.000) τουλάχιστον ημερών εργασίας στα επαγγέλματα αυτά τα τελευταία δεκαεπτά (17) χρόνια μέχρι τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση οριζόμενου ορίου ηλικίας, σύμφωνα με τις προηγούμενες περιπτώσεις ή μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.».

2. Η παράγραφος 12 του άρθρου 15 του ν. 3232/2004 (Α΄ 48) αντικαθίσταται ως εξής:«12. Σε κάθε περίπτωση συνταξιοδότησης με βάση τις διατάξεις του Κανονισμού Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων ή με άλλες ειδικές διατάξεις όπου απαιτείται η πραγματοποίηση χιλίων (1.000) ή πεντακοσίων (500) ημερών ασφάλισης εντός των τελευταίων δέκα (10) ή δεκατριών (13) χρόνων πριν τη συμπλήρωση του εκάστοτε οριζόμενου ορίου ηλικίας ή μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης, το χρονικό αυτό διάστημα επιμηκύνεται σε δεκαεπτά (17) έτη».

Διευκρινίσεις αναφορικά με την συνταξιοδότηση ασφαλισμένων που έχουν παράλληλη και διαδοχική ασφάλιση δίνει σχετική εγκύκλιος που υπέγραψε χθες ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, όπως διαβάζουμε στα dikaiologitika.gr, ο ασφαλισμένος έχει την δυνατότητα να επιλέξει το χρόνο που επιθυμεί να συνυπολογίσει για την συνταξιοδότηση του.

Η δυνατότητα θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τις διατάξεις του άρθρου 19 του ν.4387/2016 περί διαδοχικής ασφάλισης εξετάζεται στις περιπτώσεις μη θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τις καταστατικές διατάξεις των ενταχθέντων φορέων.

Μετά την έκδοση του ν. 4387/2016, κατά τον υπολογισμό της σύνταξης, λαμβάνονται υπόψη όλοι οι χρόνοι ασφάλισης και δεν νοείται μη συνυπολογισμός χρόνου ασφάλισης για τον οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές.

Χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί στον ΕΦΚΑ από 1.1.2017 και εντεύθεν λαμβάνεται υπόψη υποχρεωτικά τόσο για την θεμελίωση όσο και για τον υπολογισμό του ποσού της εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης.

Κάθε χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί έως 31.12.2016 και δεν έχει ληφθεί υπόψη για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, υπολογίζεται στο ποσό της σύνταξης κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 30 του ν. 4387/2016.

Στις περιπτώσεις που έχει διανυθεί παράλληλα χρόνος ασφάλισης σε περισσότερους του ενός ενταχθέντες στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς πριν την ένταξή τους στον Ε.Φ.Κ.Α., ο ασφαλισμένος δύναται να επιλέξει, για το παράλληλο αυτό διάστημα, το χρόνο ασφάλισης που επιθυμεί να συνυπολογίσει σύμφωνα με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης. Για τον παράλληλο χρόνο ασφάλισης ο οποίος δεν συνυπολογίζεται σύμφωνα με τα ανωτέρω, εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 17 και 36 του ν. 4387/2016. Για τον διαδοχικά ασφαλισμένο που κατά τη λήξη της υποχρεωτικής ασφάλισής του μετά την 01.01.2017, προκύπτει πολλαπλή δραστηριότητα, δύναται να επιλέξει τις προϋποθέσεις του ενταχθέντος φορέα με τις οποίες επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί, τηρουμένων των προϋποθέσεων της παρ. 1 του άρθρου 19 του ν. 4387/2017.

Οι χρόνοι ασφάλισης με τους οποίους θεμελιώνεται το δικαίωμα καθώς και ο χρόνος ασφάλισης στον ΕΦΚΑ λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του ποσού της εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης. Οι χρόνοι ασφάλισης παράλληλοι και μη παράλληλοι που δεν λαμβάνονται υπόψη στη θεμελίωση του δικαιώματος προσαυξάνουν το ποσό της σύνταξης κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 30 του ν. 4387/2016.

Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος αυτοτελώς σε έναν πρώην φορέα

Παράδειγμα 1:

Ασφαλισμένος στο πρώην ΝΑΤ από το 2002 έως 31.12.2017 (15 χρόνια). Επίσης ασφαλισμένος στον πρώην ΟΑΕΕ από το 2009 έως 31.12.2018 (9 χρόνια). Υποβάλει αίτημα συνταξιοδότησης στον ΕΦΚΑ έχοντας συμπληρώσει το 57ο έτος της ηλικίας του. Ο εν λόγω ασφαλισμένος έχει διαδοχικό χρόνο ασφάλισης. Δεν είναι υποχρεωμένος να κάνει χρήση των διατάξεων του άρθρου 19 του ν. 4387/2016 γιατί έχει θεμελιώσει αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωμα πλήρους σύνταξης με τις διατάξεις του πρώην ΝΑΤ.

Πριν την εφαρμογή του ν. 4387/2016 ο εν λόγω ασφαλισμένος θα λάμβανε μία σύνταξη από το πρώην ΝΑΤ και θα ανέμενε τη θεμελίωση του δεύτερου συνταξιοδοτικού του δικαιώματος από τον πρώην ΟΑΕΕ στο 67ο έτος της ηλικίας του. Μετά την έκδοση του ν. 4387/2016 όλοι οι χρόνοι ασφάλισης λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό της σύνταξης και δεν νοείται μη συνυπολογισμός χρόνου ασφάλισης για τον οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές. Αν ο ασφαλισμένος υποχρεούταν να κάνει χρήση των διατάξεων του άρθρου 19 της διαδοχικής ασφάλισης, περί κρίσης αρμοδιότητας και προϋποθέσεων συνταξιοδότησης της τελευταίας δραστηριότητας (πρώην ΟΑΕΕ), το αίτημα θα απορριπτόταν και δεν θα εξεταζόταν με τις διατάξεις του προηγούμενου ασφαλιστικού φορέα (ΝΑΤ) εφόσον δεν πληροί το ηλικιακό όριο του τελευταίου (ο πρώην ΟΑΕΕ δεν χορηγεί σύνταξη στο 57ο όριο ηλικίας). Ο ασφαλισμένος δεν θα μπορούσε να λάβει σύνταξη παρόλο που θα είχε ήδη θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

Ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξης πραγματοποιείται ως εξής:

μία εθνική σύνταξη για το χρόνο ασφάλισης από 2002-2018 για 17 χρόνια (χρόνος ασφάλισης ΝΑΤ και ΕΦΚΑ από 01.01.2017),
μία ανταποδοτική σύνταξη για το χρόνο ασφάλισης από 2002 - 2018, σύμφωνα με το άρθρο 8 του ν. 4387/2016 και τα ποσοστά αναπλήρωσης που αντιστοιχούν για 17 έτη και το μέσο όρο των συνταξίμων αποδοχών από το 2002 έως το 2018, στις οποίες περιλαμβάνονται και τα εισοδήματα από το ελευθέριο επάγγελμα των ετών 2017 και 2018.
προσαύξηση σύνταξης κατά τα προβλεπόμενα στο α. 30 του ν. 4387/2016 για τον παράλληλο χρόνο ασφάλισης του πρώην ΟΑΕΕ (2009-2016).

Παράδειγμα 2:

Ασφαλισμένος πατέρας ανηλίκου παιδιού ο οποίος διορίζεται τον Ιούνιο 1986 μόνιμος υπάλληλος στο Δημόσιο. Ο εν λόγω ασφαλισμένος έχει προγενέστερο χρόνο ασφάλισης και στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κατά τα έτη 1980-1985. Υποβάλει αίτημα συνταξιοδότησης στον ΕΦΚΑ το έτος 2018 στην ηλικία των 52 ετών.

Έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με μόνο το χρόνο του Δημοσίου (με τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις του έτους 2011, με 25 έτη ασφάλισης και 52ο έτος ηλικίας). Το δικαίωμα αυτό, μετά την εφαρμογή του ν. 4387/2016 δεν μπορεί να απωλεσθεί. Ο ασφαλισμένος δεν επιθυμεί να κάνει χρήση των διατάξεων του άρθρου 19 περί διαδοχικής ασφάλισης, προκειμένου να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις του Δημοσίου. [Ωστόσο, δεν παραιτείται από την αξιοποίηση του χρόνου του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Ως εκ τούτου, ο χρόνος ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ θα ληφθεί υπόψη στην προσαύξηση του ποσού της σύνταξης].

Ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξης πραγματοποιείται ως εξής:

μία εθνική σύνταξη για το χρόνο ασφάλισης από 1986-2018 (32 έτη)
μία ανταποδοτική σύνταξη για το χρόνο ασφάλισης από 1986 - 2018, σύμφωνα με το άρθρο 8 του ν. 4387/2016 και τα ποσοστά αναπλήρωσης που αντιστοιχούν για 32 έτη και το μέσο όρο των συνταξίμων αποδοχών από το 2002 έως 2018.
προσαύξηση σύνταξης κατά τα προβλεπόμενα στο α. 30 του ν. 4387/2016 για τον χρόνο του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για τα έτη 1980-1985.
Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου ασφάλισης δύο πρώην φορέων και χρήση των διατάξεων του άρθρου 19

Για τους ασφαλισμένους που δεν θεμελιώνουν αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις κάποιου εκ των φορέων-κλάδων στους οποίους είχαν υπαχθεί κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, ελέγχεται κατά ποσό συνταξιοδοτούνται δυνάμει των προβλεπομένων στο άρθρο 19 του ν. 4387/2016.

Παράδειγμα 3

Ασφαλισμένος στο πρώην ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ από το 1981, προσλαμβάνεται ως έκτακτος υπάλληλος-μηχανικός στο Δημόσιο την 01.06.1985 και μονιμοποιείται το 1995. Τα έτη 01.01.1993-31.12.1994 τα αναγνωρίζει στο Δημόσιο με τις σχετικές διατάξεις (άρθρο 17 και 20 του ν. 2084/1992).

Επίσης, κάνοντας χρήση των διατάξεων των άρθρων 17 και 36 του ν. 4387/2016, ο ασφαλισμένος από 01.01.2017 καταβάλει μία ασφαλιστική εισφορά κατά τα προβλεπόμενα για τους δημοσίου υπαλλήλους.

Το έτος 2018, έχοντας συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας του, υποβάλει αίτημα συνταξιοδότησης. Αφού δεν θεμελιώνει αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωμα, ελέγχεται κατά πόσο συνταξιοδοτείται δυνάμει των προβλεπόμενων στο α. 19 του ν. 4387/2016.
Έστω ότι, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 19 περί αρμοδιότητας, καθορίζεται ότι θα συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις του Δημοσίου.

Ως εκ τούτου, ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξης πραγματοποιείται ως εξής:

μία εθνική σύνταξη για το διαδοχικό χρόνο ασφάλισης από 1981-2018 (38 έτη)
μία ανταποδοτική σύνταξη για το χρόνο ασφάλισης (1981-2018), λαμβάνοντας υπόψη το μέσο όρο συνταξίμων αποδοχών από το 2002 έως το 2018 και τα ποσοστά αναπλήρωσης για 38 έτη,
προσαύξηση σύνταξης για τα έτη ασφάλισης στο πρώην ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ (1985-2016) με τον σχετικό συντελεστή αναπλήρωσης 0,075%. (Εάν ο ανωτέρω ασφαλισμένος δεν αναγνώριζε τα έτη 1993-1994 με τις σχετικές διατάξεις δεν θα έπαιρνε την προσαύξηση για τα έτη αυτά).

Παράδειγμα 4

Μητέρα που έχει ανήλικο τέκνο το έτος 2010, ασφαλισμένη στον πρώην ΤΕΒΕ-ΟΑΕΕ από το 1992 έως το 31.12.2016 και από 01.01.2017 έως 31.12.2018 στον ΕΦΚΑ (27 έτη ασφάλισης). Για τη χρονική περίοδο από το 2008 έως 31.12.2016 και από 01.01.2017-31.12.2017 ασφαλίζεται και ως μισθωτή στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και ΕΦΚΑ (9 έτη ασφάλισης). Υποβάλει αίτημα συνταξιοδότησης το 2019 στον ΕΦΚΑ έχοντας συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας της.

Η ασφαλισμένη δεν θεμελιώνει αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωμα με βάση τις διατάξεις κανενός εκ των δύο πρώην φορέων. Όμως μπορεί να συνυπολογίσει στον χρόνο του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τον μη παράλληλο χρόνο του πρώην ΤΕΒΕ-ΟΑΕΕ και να συμπληρώνει τις απαιτούμενες 5500 ημέρες ασφάλισης θεμελιώνοντας συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ του έτους 2010 ως μητέρα ανηλίκου τέκνου, κάνοντας χρήση των διατάξεων του άρθρου 19 του ν. 4387/2016 περί αρμοδιότητας.

Ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξης πραγματοποιείται ως εξής:

μία εθνική σύνταξη για 27 έτη ασφάλισης (1992-2018),
μία ανταποδοτική σύνταξη για 27 έτη ασφάλισης (1992-2018) λαμβάνοντας υπόψη τα ποσοστά αναπλήρωσης του άρθρου 8 του ν. 4387/2016 για 27 έτη και το μέσο όρο των συνταξίμων αποδοχών από το 2002-2007 του πρώην ΤΕΒΕ-ΟΑΕΕ, από το 2008 έως 31.12.2016 του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και από 01.01.2017 έως 31.12.2018 των συνταξίμων αποδοχών τόσο της μισθωτής εργασίας όσο και της αυτοαπασχόλησης.
Προσαύξηση σύνταξης για τον παράλληλο χρόνο ασφάλισης στο πρώην ΟΑΕΕ (2008-2016).

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘM. 4387)

Ξεμπλοκάρει η διαδικασία απονομής περίπου 93.000 επικουρικών συντάξεων, για αιτήσεις που είχαν υποβληθεί από την 1.1.2015 και μετά, λόγω της έκδοσης των εγκυκλίων που ορίζουν τον τρόπο υπολογισμού τους. 

Συντάξεις, οι οποίες θα είναι μειωμένες κατά 23% μεσοσταθμικά, σε σχέση με τον παλιότερο τρόπο υπολογισμού, λόγω του αισθητά μικρότερου ποσοστού αναπλήρωσης (0,45%). Συνολικά στην αναμονή βρίσκονται περίπου 118.000 επικουρικές συντάξεις, από τις οποίες οι 93.000 δεν μπορούσαν να απονεμηθούν, λόγω της μη γνωστοποίησης του μαθηματικού τύπου υπολογισμού τους. Έστω και με καθυστέρηση 18 μηνών, από την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου (ν. 4387/16), η επίμαχη εγκύκλιος εκδόθηκε.

Η εγκύκλιος, αφορά όλους τους ασφαλισμένους του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ), οι οποίοι ασφαλίστηκαν για πρώτη φορά έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013. Πρόκειται για ασφαλισμένους που κατέθεσαν αίτηση συνταξιοδότησης από την 1η Ιανουαρίου του 2015 και μετά.

Δείτε αναλυτικά παραδείγματα στις παρακάτω εγκυκλίους:

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 1

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2

Η διαδικασία αφορά τις ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις ή αυτές που θα καταβληθούν και αφορούν αιτήσεις που υποβλήθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου, ήτοι, έως τις 12 Μαΐου 2016. Προσοχή. Ο επανυπολογισμός δεν αφορά τις συντάξεις του ΟΓΑ.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, έως 31.12.2018 οι κύριες συντάξεις συνεχίζουν να καταβάλλονται στο ύψος που είχαν διαμορφωθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες κατά την 12.5.2016 διατάξεις.

Στις περιπτώσεις που το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης είναι μεγαλύτερο του ποσού που θα προκύψει κατά το στάδιο της αναπροσαρμογής, δηλαδή η διαφορά είναι θετική, το επιπλέον ποσό εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά και μετά την 1.1.2019, συμψηφιζόμενο κατ’ έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή του, με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των νέων συντάξεων.

Στις περιπτώσεις που το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης είναι μικρότερο του ποσού που θα προκύψει κατά το στάδιο της αναπροσαρμογής, δηλαδή η διαφορά είναι αρνητική, τότε το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης προσαυξάνεται κατά το ένα πέμπτο της διαφοράς, σταδιακά και ισόποσα, εντός πέντε ετών από την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (από το 2019 και έως το 2023 ).

Ποιες συντάξεις επανυπολογίζονται

Η διαδικασία αναπροσαρμογής αφορά τις κύριες συντάξεις (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου), φορέων αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, οι οποίοι εντάσσονται στον ΕΦΚΑ από 1/1/2017 , πλην ΟΓΑ. Από την διαδικασία αναπροσαρμογής εξαιρούνται και οι συντάξεις που χορηγούνται από το Ταμείο Σύνταξης της Τράπεζας της Ελλάδος.

EFKAΕκδόθηκε από τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) η επίμαχη εγκύκλιος που αφορά τις περιπτώσεις συνταξιοδότησης όταν υπάρχει σχέση διαδοχικής ασφάλισης.

Πρόκειται για μεταφορά προηγούμενης υπουργικής απόφασηςπου θέτει σε εφαρμογή το άρθρο 19 του νόμου Κατρούγκαλου (ν.4387/2016) και έτσιδίνει το δικαίωμα να ξεκινήσει και η απονομή συντάξεων με διαδοχική ασφάλιση. Αφορά όμως μόνο αιτήσεις που υποβλήθηκαν από την έναρξη ισχύος του εν λόγω νόμου, δηλαδή από 13 Μαϊου 2016 και μετά. Όσες αιτήσεις έχουν προγενέστερη ημερομηνία θα κριθούν με βάση το παλιό σύστημα.

Σύμφωνα με το νέο σύστημα που θεσμοθετήθηκε προκύπτει διαδικασία επιλογής φορέα, βάσει του οποίου θα κριθεί το συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Για να είναι ο τελευταίος φορέας που εντάχθηκε ο ασφαλισμένος, εκείνος που θα απονείμει τη σύνταξη πρέπει, κατά την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή της σχετικής αίτησης να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις: Να πραγματοποιήθηκαν πέντε έτη ή 1.500 ημέρες εργασίας, εκ των οποίων 20 μήνες ή 500 ημέρες αντίστοιχα. Αν πρόκειται για σύνταξη αναπηρίας πρέπει να πραγματοποιήθηκαν 40 μήνες ή 1.000 ημέρες εργασίας εκ των οποίων 12 μήνες ή 300 ημέρες αντίστοιχα κατά την τελευταία πενταετία. Αν δεν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, τότε η συνταξιοδοτική κρίση μεταφέρεται στον προηγούμενο του τελευταίου, φορέα ασφάλισης, κατά φθίνουσα πορεία.